Planeta karłowata Makemake nie ma atmosfery
Astronomowie, korzystający z teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) zbadali planetę karłowatą Makemake, poruszającą się wokół Słońca po odległej orbicie, poza orbitą Plutona. Wykorzystano okazję, jaką było przejście Makemake przed odległą gwiazdą. Wykonane w tym czasie obserwacje pozwoliły odkryć, że planeta ta nie ma żadnej znaczącej atmosfery.
Makemake była początkowo znana jako 2005 FY9. Została odkryta kilka dni po Wielkanocy w marcu 2005 roku. Trzy lata później przyznano jej oficjalną nazwę Makemake, od imienia stwórcy i boga płodności w mitach rdzennych mieszkańców Wyspy Wielkanocnej. Jest jedną z pięciu planet karłowatych uznanych do tej pory przez Międzynarodową Unię Astronomiczną. Pozostałymi są Ceres, Pluton, Haumea oraz Eris.
Makemake ma średnicę około dwóch trzecich średnicy Plutona i porusza się wokół Słońca po odległej orbicie, która znajduje się dalej, niż Pluton, ale bliżej niż Eris, najbardziej masywna planeta karłowata w Układzie Słonecznym.
Jak pisze w najnowszym numerze czasopismo "Science" wcześniejsze obserwacje chłodnej Makemake pokazały, że jest podobna do Plutona, spodziewano się więc, że może mieć także podobną atmosferę. W wyjaśnieniu tej wątpliwości pomogły obserwacje, wykonane podczas przejścia Makemake przed słabą gwiazdą NOMAD 1181-0235723, 23 kwietnia 2011 roku. Naukowcy obserwowali zjawisko za pomocą siedmiu różnych teleskopów w Brazylii i Chile. Trwało zaledwie około minuty, więc do jego zarejestrowania trzeba było wykorzystać specjalistyczne szybkie kamery znane jako ULTRACAM oraz szybki instrument podczerwony ISAAC.
Nowe badania pokazały, że podobnie jak Eris, Makemake nie jest jednak otoczona znaczącą atmosferą. "Gdy Makemake przeszła przed gwiazdą i ją zasłoniła, gwiazda zniknęła i pojawiła się ponownie bardzo gwałtownie, a nie stopniowo osłabiając i przywracając swój blask. Oznacza to, że mała planeta karłowata nie ma znaczącej atmosfery" - opowiada szef zespołu badawczego José Luis Ortiz.
Ustalenie po raz pierwszy własności Makemake to duży krok naprzód w badaniach lodowych planet karłowatych. Fakt, że nie ma ona księżyców i krąży tak daleko od nas sprawia, że badania są szczególnie trudne. Nowe obserwacje dotyczyły nie tylko atmosfery, pozwoliły też na dokładniejsze ustalenie rozmiaru i oszacowanie gęstości. Pozwoliły także astronomom zmierzyć ile światła słonecznego odbija powierzchnia Makemake, czyli określić jej albedo. Albedo Makemake wynosi około 0,77, co można porównać z brudnym śniegiem. Jest wyższe, niż w przypadku Plutona, ale niższe niż ma Eris.